Τα παπούτσια των άλλων & Ενσυναίσθηση

Τα παπούτσια των άλλων είναι μία τρυφερή ιστορία της Άλκηστη Χαλικιά με μία ιδιαίτερη εικονογράφηση της Φωτεινή Τίκκου.

Η Ματού καθημερινά επιστρέφει μόνη της απ’ το σχολείο. Σε μία από τις διαδρομές της για το σπίτι βρίσκεται μπροστά σε ένα πολύ ξεχωριστό θέαμα: μια θάλασσα από παπούτσια! Αυτό που αντικρίζει θα γίνει η αφορμή για ένα διασκεδαστικό παιχνίδι με τον εαυτό της, κρυφό απ’ όλους. Τη μέρα που η μαμά θα τη στεναχωρήσει, το παιχνίδι της θα αποδειχτεί πολύ χρήσιμο για να καταλάβει τον δύσκολο κόσμο των μεγάλων. (από το οπισθόφυλλο)

Το βιβλίο αυτό δίνει την ευκαιρία να καλλιεργήσουμε στα παιδιά την έννοια της ενσυναίσθησης και του αμοιβαίου σεβασμού. Μπαίνοντας στη θέση του άλλου αισθανόμαστε πέρα από τα όρια του εαυτού μας. Είναι ένα ισχυρό συναίσθημα που μας οδηγεί στην κατανόηση και την αλληλεγγύη. Βοηθάει, επίσης, να γινόμαστε καλοί/ες ακροατές/ριες, να λύνουμε τυχόν προβλήματα και να δεχόμαστε το διαφορετικό.

“Τα παπούτσια των άλλων” ενσωματώνει όλες αυτές τις αξίες με πολύ απλό τρόπο και χωρίς διδακτισμούς.

Τα παπούτσια των άλλων – Δραστηριότητες επεξεργασίας

Πριν την αφήγηση

1. Δείξε μου πως νιώθεις

Στην αρχή για να ζεσταθούμε παίζουμε ένα παιχνίδι.

Οι παίχτες στέκονται σε κύκλο αντικρίζοντας ο ένας τον άλλο. Στη συνέχεια, όποιος θέλει χάνει ένα βήμα προς το κέντρο του κύκλου και με ολόκληρο το σώμα του δείχνει πώς αισθάνεται σήμερα. Μετά λέει το όνομά του (με τρόπο που επίσης αντικατοπτρίζει τα συναισθήματά τον) και κάνει πάλι πίσω. ‘Όλη η ομάδα κάνει ένα βήμα μπροστά, αντιγράφει την κίνηση του παίκτη και λέει το όνομά του. Έπειτα όλοι κάνουν πάλι πίσω και ο επόμενος εθελοντής πηγαίνει στο κέντρο του κύκλου για να επαναληφθεί η διαδικασία. Δεν χρειάζεται να ονομάσουν τα συναισθήματά τους οι παίκτες.

     2. Ποιανού είναι το παπούτσι;

Τοποθετούμε στη μέση της τάξης/κύκλου ένα παπούτσι ενός/μίας αγνώστου/ης από τα παιδιά. Χωρίς να τους δώσουμε καμία πληροφορία, ρωτάμε αν μπορούν να σκεφτούν κοιτώντας το παπούτσι τι μπορεί να δείχνει για τον χαρακτήρα ή την προσωπικότητα εκείνου/ης που το φοράει.

Παροτρύνουμε τα παιδιά να κοιτάξουν και τα δικά μας παπούτσια και να πουν στοιχεία της προσωπικότητάς μας. Ή αν θέλουν, να δείξουν και τα δικά τους.

   3. Τα παπούτσια των άλλων

Διαβάζουμε τον τίτλο του βιβλίου και ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν τι μπορεί να σημαίνει και τι μπορεί να διαβάσουμε. Κάθε φορά που ξεκινάμε ένα βιβλίο, αναφέρουμε τον/την συγγραφέα και τον/την εικονογράφο.

 Μετά την αφήγηση 

   4. Κύκλος συζήτησης

Μόλις τελειώσει η αφήγηση, ανοίγουμε με τα παιδιά συζήτηση σχετικά με την πλοκή της ιστορίας και με το θέμα της.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

• Τι ενοχλεί τη Ματού;
• Από που περνάει κάθε μέρα;
• Τι είδε μία μέρα που επέστρεφε από το σχολείο;
• Τι προβλήματα αντιμετωπίζει η Ματού και τι η μαμά της;
• Τι την κάνει να αλλάξει στάση;
• Πώς αισθάνεται στο τέλος;
• Τι σημαίνει “μπαίνω στα παπούτσια του άλλου”; -Αναφέρουμε τη λέξη “ενσυναίσθηση”
• Έχει μπει ποτέ κάποιος/α στα παπούτσια σας; Το έχετε κάνει εσείς;
• Σε ποιανού/ης τα παπούτσια θέλετε να μπείτε και γιατί;

     5. Σε ακούω αληθινά

Ζητάμε αν θέλει κάποιο παιδί να μας αναφέρει κάποια δυσκολία ή πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Οι υπόλοιποι/ες είναι απαραίτητο να ακούσουμε χωρίς να διακόψουμε και στο τέλος να απαντήσουμε κάτι χωρίς να δώσουμε συμβουλή ή να κάνουμε κάποια ερώτηση.

Στη δική μας περίπτωση, το αποτέλεσμα της άσκησης αυτής ήταν ιδιαίτερα συγκινητικό. Στο τέλος, αναρωτηθήκαμε γιατί μέχρι τώρα αντιδρούσαμε διαφορετικά.

   6. Ημερολόγιο της μαμάς ή του μπαμπά

Δίνουμε στα παιδιά την οδηγία να γίνουν η μαμά ή μπαμπάς της Ματού και να γράψουν ένα ημερολόγιο.

“Είστε η μαμά ή μπαμπάς της Ματού και γυρνάτε το βράδυ στο σπίτι. Γράψτε στο ημερολόγιό σας τις σκέψεις σας.”

   7. Βρες ποιος/α είναι

Ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν σε ένα χαρτάκι μερικά στοιχεία της εμφάνισής τους και της προσωπικότητάς τους, χωρίς να γράψουν όνομα. Συγκεντρώνουμε τα χαρτάκια και ύστερα το καθένα διαλέγει από ένα. Διαβάζουν δυνατά τι λέει το χαρτάκι και προσπαθούν να βρουν σε ποιον/α ανήκει.

Φωτεινή Δημοπούλου

Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας "Σκασιαρχείο" και του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων.