Το Μικρό Βιβλίο: Μια πρόταση για συνεργασία, επικοινωνία και έκφραση
από τη Σοφία Λάχλου
Τι είναι το «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ»
Οι μαθητές με ένα απλό χαρτί Α4 παράγουν σε πολλά αντίτυπα μικρά 8σέλιδα βιβλιαράκια για να διαβαστούν από τους συμμαθητές τους, τις οικογένειές τους, τους φίλους τους και από άλλες ομάδες συνομήλικων άλλων τάξεων. Οι μαθητές αυτενεργούν, ερευνούν και συνεργάζονται για να δημιουργήσουν ένα έργο που θα δημοσιευτεί – που απευθύνεται σε πραγματικό κοινό.
Το «Μικρό Βιβλίο» είναι μια δημιουργική εργασία, κατά την οποία οι μαθητές αναπτύσσουν δεξιότητες (γνωστικές, κοινωνικές και επικοινωνιακές) με φυσικό και βιωματικό τρόπο διότι μαθαίνουν μέσα από τα ίδια τους τα έργα, κατανοούν τι μαθαίνουν και γιατί το μαθαίνουν.
Επίσης, συμβάλλει στη σύνδεση διαφορετικών γνωστικών αντικειμένων, στη μεταφορά και καλύτερη ανάπτυξη δεξιοτήτων (βλ. Bordallo et Ginestet, 1993, Huber, 2005) η οποία δίνει ξεχωριστό νόημα στη μαθησιακή διαδικασία.
Σύμφωνα με τον D. Sénore (2008), το « Μικρό βιβλίο » « είναι ένα μαγικό μέσο για να κινητοποιήσουμε την ενέργεια των μαθητών ώστε να καταλαβαίνουν το νόημα αυτών που μαθαίνουν στο σχολείο ». Για τον Ph. Meirieu (2008) πρόκειται για ένα δημιουργικό Σχέδιο Εργασίας και μέσα από αυτό « ένας μαθητής μπορεί πραγματικά να συμφιλιωθεί με το σχολείο και να μειώσει τις αδυναμίες του. Το σημαντικό είναι να θέλει να πετύχει σε αυτό που κάνει. »
Το «ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ» και η ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων
Το Μικρό Βιβλίο είναι ένα εργαλείο για την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων, της γραφής και ανάγνωσης, της έκφρασης και επικοινωνίας. Οι μαθητές, δηλαδή, αναπτύσσουν τη γραφή και την ανάγνωση μέσα σε πραγματική περίσταση επικοινωνίας (βλ. Puren, 2010) ενώ τους δίνεται ένα πραγματικό κίνητρο για τη χρήση της γλώσσας, εφόσον πρόκειται να γράψουν για να διαβαστούν. Εδώ, λοιπόν, η γλώσσα εκπληρώνει τον πραγματικό της σκοπό, την έκφραση και την επικοινωνία. Οι μαθητές αναπτύσσουν την ελεύθερη έκφραση, τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους για να δημιουργήσουν ένα έργο που θέλουν να είναι ξεχωριστό.
Το ιστορικό του Μικρού βιβλίου
Η ιδέα ξεκίνησε το 2001 στο σχολείο Garcia Lorca de Vaulx-en-Velin (Rhône) όπου η δράση Petits livres (Μικρά βιβλία) απέσπασε το 2007 βραβείο εκπαιδευτικής καινοτομίας από την Ligue de l'enseignement της Γαλλίας. Σπουδαία καινοτομία αποτέλεσε η δημιουργία της ιστοσελίδας http://petitslivres.free.fr και των ψηφιακών εκδόσεων «Éditions Célestines»
lepetitlivre.free.fr
Η δράση Petits livres οφείλει πολλά στο ICEM (Institut coopératif de l'école moderne -Pédagogie Freinet). Στηρίζεται στις παιδαγωγικές αρχές του «Μοντέρνου σχολείου» σύμφωνα με τον Célestin Freinet, τον οποίο τιμά και με το όνομα των εκδόσεων «Éditions Célestines».
Σύμφωνα με τις αρχές του «Μοντέρνου Σχολείου», η δράση:
• προάγει τη μάθηση μέσω εμπειρίας (βιωματική μάθηση)
• καλλιεργεί την ελεύθερη έκφραση των μαθητών
• ενισχύει το πνεύμα της συνεργασίας και το κίνητρο για μάθηση
• αναπτύσσει κριτικό πνεύμα στους μαθητές και δημοκρατικό κλίμα στην τάξη.
Στάδια εφαρμογής της δράσης «Μικρό Βιβλίο»
Τα στάδια εφαρμογής της δράσης ήταν τα παρακάτω:
• Συζήτηση για τη δράση, εκδήλωση ενδιαφέροντος από τους μαθητές
• Επιλογή των θεμάτων ατομικά και από ομάδες 2 ή 3 μαθητών
• Συνεργασία στις ομάδες για τη σύνταξη κειμένων και τη δημιουργία σχεδίων και εικονογράφησης
• Πληκτρολόγηση των κειμένων στον υπολογιστή και σκανάρισμα των σχεδίων
• Δημοσίευση των μικρών βιβλίων
• Κατασκευή των βιβλίων : διπλώνουμε 3 φορές και κόβουμε με ψαλίδι
• Ανάγνωση στην τάξη από τις ομάδες
• Ανταλλαγή των βιβλίων με τη συνεργαζόμενη τάξη
• Ανάγνωση στην τάξη, σχολιασμός και συζήτηση
• Αντίτυπα για όλους τους μαθητές και
• Έκθεση των βιβλίων στην τάξη και στη βιβλιοθήκη του σχολείου.
Πώς να διπλώσεις το μικρό βιβλίο
Χειροποίητο μικρό βιβλίο
Μπορείτε να φτιάξετε ένα μικρό βιβλίο και χωρίς τη χρήση υπολογιστή. Διπλώνετε με την ίδια διαδικασία ένα χαρτί Α4, που φαίνεται στο παραπάνω βίντεο, και ύστερα συμπληρώνετε τις σελίδες με ό,τι εσάς σας αρέσει.
Δείτε το βίντεο
Ρόλοι και σχέσεις μαθητών και δασκάλων
Στη δράση αυτή, οι μαθητές έγιναν δημιουργοί, μικροί συγγραφείς, καλλιτέχνες, και μοιράστηκαν ρόλους όπως υπεύθυνος του υπολογιστή, φωτογράφος, συντονιστής ανάγνωσης… Οι εκπαιδευτικοί εμψύχωναν τους μαθητές και ενθάρρυναν την αυτονόμηση των ομάδων, ενθάρρυναν την κάθε συμμετοχή και βοήθησαν όπου χρειαζόταν. Τελικά κέρδισαν το σεβασμό και την αγάπη των μαθητών τους χάρη στο ενδιαφέρον και τον ενθουσιασμό τους.
Κριτική ανάλυση της δράσης από τη σκοπιά της διαφοροποιημένης παιδαγωγικής και της παιδαγωγικής Φρενέ
Από τη σκοπιά της διαφοροποιημένης διδασκαλίας / μάθησης, η δράση «Μικρά βιβλία» στο σχολείο επέτρεψε τη διαφοροποίηση των επιδιωκόμενων στόχων και δεξιοτήτων, διότι οι στόχοι και οι δεξιότητες ήταν ποικίλες (βλ. παραπάνω), την εναλλαγή των μέσων και υλικών μάθησης καθώς οι μαθητές δούλεψαν στο χειρόγραφο αλλά και στον υπολογιστή και χρησιμοποίησαν τις Νέες Τεχνολογίες. Επίσης εξελίχθηκε με διαφοροποίηση των μεθόδων εργασίας (ατομική, συλλογική και σε μικρές ομάδες) και των μορφών αξιολόγησης (αυτοαξιολόγηση και ετεροαξιολόγηση). Τα παραπάνω συνετέλεσαν στην αποφυγή της σχολικής ρουτίνας αλλά και του σχολικού αποκλεισμού (βλ. Kahn, 2010, Przesmycki, 1991), καθώς και στην αξιοποίηση των διαφορετικών κλίσεων και ικανοτήτων των μαθητών (γραφή, ζωγραφική, χειροτεχνία, τεχνολογίες, κλπ.).
Από τη σκοπιά της παιδαγωγικής Freinet, η δράση μας στο σχολείο ανέπτυξε αρχές, όπως ο σεβασμός στην ελεύθερη έκφραση, τις επιλογές και τα ενδιαφέροντα των μαθητών καθώς τα παιδιά διάλεξαν τα θέματα των μικρών βιβλίων, έγραψαν για την οικογένεια και τα αγαπημένα τους ζωάκια…, ζωγράφισαν, εκφράστηκαν με μαντινάδες…, χρησιμοποίησαν τις Νέες Τεχνολογίες). Επίσης, προώθησε τη μάθηση μέσω της εμπειρίας (με τη μέθοδο της δοκιμής και του λάθους για τη σύνταξη των μικρών βιβλίων και τη δημοσίευσή τους), τη συνεργασία (τα παιδιά ανέλαβαν ρόλους και ευθύνες για τη δημιουργία ενός έργου με θέμα τη φιλία, την υπευθυνότητα, την αλληλεγγύη, την ειρήνη…), την επικοινωνία με άλλο σχολείο. Τέλος, αποτέλεσε κίνητρο για μάθηση (οι μαθητές μαθαίνουν γιατί αυτό που κάνουν τους ευχαριστεί, έχει νόημα για αυτούς, το να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να ανταλλάξουν τα έργα τους με άλλα συνομήλικα παιδιά)
Προϋποθέσεις ανάπτυξης της δράσης
Για την ανάπτυξη της δράσης πρέπει, βέβαια, να υπάρχουν και οι απαραίτητες προϋποθέσεις, όπως:
Προώθηση της διαθεματικότητας και των βιωματικών δράσεων στο σχολείο
Τεχνολογικός εξοπλισμός και Χρήση διαδικτύου
Κατάλληλα λογισμικά προγράμματα σε Η/Υ
Εκπαιδευτικοί επιμορφωμένοι στις ΤΠΕ και ανοιχτοί σε νέες μεθόδους
Πρόσβαση των μαθητών στο εργαστήριο Πληροφορικής
Συνεργασία συναδέλφων διαφορετικών αντικειμένων
Συνεργασία της εκάστοτε διεύθυνσης του σχολείου
Οδηγίες για την δημιουργία των Μικρών βιβλίων
Για τη δημιουργία/κατασκευή των Μικρών βιβλίων:
• Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα Éditions Célestines
• http://petitslivres.free.fr/techniques/petitlivreXP.pub
• Ετοιμάστε τα Μικρά βιβλιαράκια και δημοσιεύστε
• Ακολουθήστε την τεχνική για την κατασκευή των βιβλίων pliage
• Ανταλλάξτε και διαβάστε!
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι
• http://www.icem-pedagogie-freinet.org
• http://www.laligue.org/
• http://petitslivres.free.fr/
Δείτε εδώ την σελίδα
Πηγή : Παιδαγωγική Ομάδα ” Το Σκασιαρχείο”
Δείτε μερικές ακόμα ιδέες στο Δημοσιευμένο υλικό της σελίδας μας και στις ιδέες για την Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου
Σχετικές Αναρτήσεις:
Φωτεινή Δημοπούλου
Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας "Σκασιαρχείο" και του Δικτύου Συνεργατικών Σχολείων Χανίων.
ΣΧΟΛΙΑ